GATUNKI DREWNA KOMINKOWEGO
Rasowy „palacz” kominkowy traktuje swoją drewutnię tak, jak winiarz piwniczkę. Mierzy jej zasobność nie tylko wielkością zawartości, ale także zróżnicowaniem. Liczy się to, by mieć drewno na wszelkie okazje, również na te wyjątkowe. Naturalnie do rocznika nie przywiązujęmy takiej wagi jak winiarze, pod jednym wszakże warunkiem, że jest to rocznik dwu lub trzyletni. Poszczególne gatunki drewna kominkowego, prawidłowo przygotowane, w pełni ujawnią nam swoje walory w trakcie spalania. Zachęcam do poznawania tych prawdziwych „smaczków” specyficznych dla danego gatunku drewna. Obserwacja i ocena drewna pod kątem takich cech jak łatwość zapalania, długotrwałość spalania, trzaski i iskrzenie, wysokość, kolor i dynamika płomieni, intensywność żarzenia, skłonność do dymienia, wreszcie aromat dymu i sam zapach drewna, pozwoli każdemu znacznie trafniej dobierać gatunki stosownie do pory, okoliczności i rodzaju posiadanych urządzeń grzewczych…
GĘSTOŚĆ DREWNA
Każdy się zapewne przekonał, że twarde gatunki drewna palą się znacznie dłużej od innych i dają więcej ciepła. Co o tym decyduje? Czy to wpływ różnorodności składników jakie tworzą się w rożnych gatunkach drewna np. żywic? Otóż nie, wpływ dodatkowych składników jest nieznaczny.
O praktycznej wartości opałowej drewna kominkowego decyduje przede wszystkim budowa samego drewna, jego zagęszczenie. Gdybyśmy ważyli polana o tej samej wilgotności przed ich włożeniem do kominka, to przekonalibyśmy się, że czas ich spalania jest wprost proporcjonalny do ich wagi. Z pewnym uproszczeniem można powiedzieć, że to pochodna gęstości budowy danego gatunku, gęstości czyli stosunku masy do objętości, wyznacza czas jego spalania. Mówiąc potocznie „im więcej drewna w drewnie” tym dłużej się ono pali. Zawartość dodatkowych składników w niektórych rodzajach drewna, takich jak żywice, może jedynie nieznacznie podnieść ich wartość cieplną. Jednak to, co dla przeciętnych użytkowników kominków i pieców jest namacalne, to, co decyduje o tym, że jedne gatunki drewna przedkładane są przez nich nad inne, to jest zazwyczaj gęstość drewna.
Porównanie gęstości drewna kominkowego to dla każdego kominkarza niezwykle interesująca sprawa, w końcu mamy w lasach sporo rożnych gatunków, które możemy spalać. Dyskusje o wyższości jednego gatunku nad innymi toczą się w nieskończoność. Jedną z przyczyn nierozstrzygnięcia tego sporu i dużej rozpiętości wyników są trudności z powtarzalnym ustaleniem jednostki objętości drewna i jego wilgotności.
1.Drewno w siatkopaletach – FORMA NAJBARDZIEJ MIARODAJNA ZE WSZYSTKICH FORM DOSTAWY ,PONIEWAŻ DREWNO JEST ŚICIŚLE POUKŁADANE I KLIENT JEST W STANIE SZYBKO SPRAWDZIĆ CZY PALETA JEST PEŁNA CZY UBRANA, SIATKOPALETA 1mpu DREWNA BUKOWEGO SUCHEGO WAŻY OK. 490kg. Wymiary siatkopalety 80x120x105 cm.
2.Drewno narzucane – na skrzynię ładunkową samochodu, które jest następnie mierzone szer x wys x dł. np. 5 mpn drewna kupionego w tej formie równa się 3.4 mpu.
3. Drewno układane na samochodzie – wszystkie szczapki powinny być układane równolegle (jeśli jest poukładane krzyżakowo, to miara odpowiada tej, co w formie narzucanej). Mierzymy tak jak w formie narzucanej.Np. 5 mpn tak dostarczonego drewna równa się 3.4 mpu w siatkopalecie, przy czym im skrzynia ładunkowa dłuższa,tym bardziej niekorzystnie wpływa to na przelicznik ilości zakupionego drewna.
4. Drewno mieszane na dużych samochodach samowyładowczych, czyli sztuczne zaniżanie ceny, żeby poprawić atrakcyjność zakupu większej jednorazowej dostawy drewna tzn. układanie drewna przy burtach i wierzchniej warstwie, a w środku i pod spodem narzucone. Klient nie jest pewny, ile drewna zakupił.
W przypadku drewna kominkowego dużo łatwiej już jest operować pojęciem metra przestrzennego nasypowego , skrótowo 1 mpn. Metr nasypowy to po prostu ilość drewna kominkowego jaką zdołamy wsypać do 1 metrowej skrzyni. W praktyce nie jest to zbyt pewny wskaźnik ze względu na zmienność pustych przestrzeni między polanami, zależnych od ich nasypowego ułożenia się. Sprzedawanie drewna luzem, czyli właśnie w metrach nasypowych, to jeden z najczęstszych numerów na jakie dają się nabrać indywidualni odbiorcy. Gubią się wszyscy w niuansach przeliczeniowych i nie są w stanie ustalić tego, za co tak naprawdę płacą. Na przykład nie zapłacą 240 zł za siatkopaletę drewna, twierdząc, że to za drogo, po czym kupują drewno świeże luzem płacąc po 180 zł za metr nasypowy i są na początku zadowoleni. Paranoja. Rzeczywisty koszt w przeliczeniu na mpu wynosi 265 zł.
Można, w pewnym przybliżeniu, ująć przeliczeniowe zależności między ilością drewna w tych trzech miarach objętości drewna kominkowego: metrem sześciennym, metrem przestrzennym drewna ułożonego i metrem przestrzennym nasypowym. Może to się nam przydać w planowaniu zakupu, porównaniu cen drewna.
1m3 = 1,43 mpu = 2,1 mpn
1mpn = 0,68 mpu = 0,48 m3
1mpu = 0,7 m3 = 1,47 mpn
WILGOTNOŚĆ DREWNA ŚWIEŻEGO A WILGOTNOŚĆ DREWNA SUCHEGO
Jest jeszcze jedna przeszkoda porównywania gęstości drewna, jest nią wspomniana różnorodność wilgotności. Poszczególne gatunki drewna w stanie świeżym różnią się znacznie poziomem wilgotności. Są gatunki zawierające kilkakrotnie większą ilość wody od innych. To nie jest tak, że każde świeżo ścięte drzewo, niezależnie od gatunku, będzie miało wilgotność charakterystyczną dla danej pory roku np. zima 55% a latem 75% wilgotności, a z takimi poglądami można się spotkać. Niektóre gatunki będą miały wilgotność około 40%, np jesion, inne aż 180%, np wierzba. To ważne stwierdzenie, nie warto późnym latem kupować gatunków, które mają sporo wody w sobie, ponieważ takie drewno nie zdąży do zimy przeschnąć.
Naturalnie nawet w ramach danego gatunku będą występowały różnice. W poszczególnych regionach kraju średnia wilgotność danego gatunku może być inna. To zależy od wielu czynników choćby takich jak wilgotność gleby na której rośnie drzewo, rodzaj siedliska. Nawet w rożnych fragmentach danego drzewa stwierdzimy różną wilgotność np. gałęzie będą bardziej wilgotne od pnia. Do tego dochodzi zróżnicowanie wilgotności w ciągu roku związane z dynamiką podciągania soków w drzewie. Warto także pamiętać o tym, że przy niewłaściwym składowaniu, każde drewno, niezależnie od gatunku, może wchłonąć znaczną ilość wody. Pomimo wielu czynników różnicujących charakterystykę gatunkową wilgotności drewna świeżego, możemy przyjąć pewne wartości średnie typowe dla danego gatunku.
Jeśli jednak chcemy porównywać gęstość drewna kominkowego róznych gatunków, to musimy je wysuszyć i tak by ich wilgotność sprowadzić do tego samego poziomu. Najlepiej przyjąć tu wartość graniczną dla drewna kominkowego uznawanego za suche. Drewno kominkowe suche zgodnie z np. z niemiecką normą to drewno którego wilgotność nie przekracza 25%. Sprawdzenie wilgotności dokonywane jest wilgotnościomierzem w środku szczapy, po jej przełupaniu. Średnia pomiarów mierzonych 4 cm od górnej i dolnej krawędzi oraz w środku szczpy nie może być większa od 25%. Jednocześnie w niemieckiej normie podaje się alternatywne kryterium pomiaru oparte na wadze, za suche jest też uznawane drewno kominkowe, którego masa wody odparowana do całkowicie suchego stanu drewna nie będzie wyższa niż 20%. To drugie kryterium przydaje się w wtedy, gdy jest duże zróżnicowanie we wskazaniach wilgotnościomierza, przekraczające w środku szczapy poziom 25% ale za to na zewnątrz zdecydowanie niższe. Wówczas kryterium wagowe jest rozstrzygające.
PORÓWNANIE GĘSTOŚCI RÓŻNYCH GATUNKÓW DREWNA KOMINKOWEGO SUCHEGO, ŚWIEŻEGO, MASY WODY DO ODPAROWANIA W TRAKCIE SUSZENIA I ICH WARTOŚCI OPAŁOWEJ
Poniżej proponuję zestawienie gęstości kilkunastu gatunków drewna, najczęściej wykorzystywanych do palenia w naszej szerokości geograficznej. Porównanie to, ze względów praktycznych, dotyczy gęstości drewna kominkowego ułożonego w siatkopalecieo o objętosci 1 metra. Dla uzmysłowienia różnicy między drewnem suchym i świeżym podano zarówno gęstość drewna suchego o wilgotności 25%, jak i gęstość drewna świeżego. Przy czym gęstość drewna świeżego jest tu podawana na podstawie średniej statystycznej charakterystycznej dla danego gatunku drewna. Dodatkowo wyliczono ilość wody jaką trzeba odparować z danego gatunku, by uzyskać drewno suche o wilgotności poniżej 25%. W obliczeniach przyjęto poprawkę zakładającą 10% skurcz drewna w trakcie schnięcia. To znaczy, że aby uzyskać 1 mpu drewna suchego musimy przygotować 1,1 mpu drewna świeżego. W tabeli przyjęto wartości średnie. Jak wspomnałem w ramach każdego gatunku występuje pewien przedzial zróżnicowania i dlatego te wartości należy przyjąć jako przybliżone.
